Periyodik Kontrol Raporunda Nasıl Ele Alınmalıdır?
Periyodik kontrollerin sonunda ekipmana dair bilgi ve bulguların yer aldığı rapordur. Ekipmanla ilgili raporun oluşması o ekipmanın kullanımının uygun olduğu anlamı çıkarılmamalıdır. Periyodik kontrol raporlarında belirtilen bilgi ve bulgular iş ekipman nezdinde tek tek dikkatlice incelenip gerekli ise iyileştirme süreçleri başlatılmalıdır.
Periyodik Kontrol Raporunda Olması Gerekli Bilgiler ve Bölümler
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’nce bu bölüm şöyle tarif edilmiştir;
Genel Bilgiler: Bu bölümde iş yerinin adı, adresi, iletişim bilgileri, işe başlama ve bitiş saati, normal şartlarda yapılması gereken bir sonraki periyodik kontrol tarihi ve gerekli görülen diğer bilgiler (firma adresi ile muayene adresi farklı ise ilave olarak muayene adresi vb.)
Periyodik Kontrol Metodu: Burada metot bölümünde ekipmanın periyodik kontrolü yapılırken referans alınan ulusal ve uluslararası standart, yönetmelik, üretici kriterleri vb. yer almalıdır. Bu bölümde yazılan standardın yürürlükten kaldırılmış olması ekipmanın kontrolünde hatalı davranıldığı anlamı çıkarılmamalıdır. Referans alınması gereken standartlar ekipmanın üretildiği yıldaki yayında olan standartlardır. 18.02.2022 tarihinde yayınlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’te bu konuyu şu şekilde ele alınmıştır;
Ek 1 Madde 1.4.1 İş ekipmanlarının periyodik kontrollerinin imalat yılında bulunan standartlara göre gerçekleştirilmesi esastır. Ancak iş ekipmanının imalat tarihinden sonra yürürlüğe giren standartlara uyumlaştırılabilmesi halinde yeni standart ta göz önünde bulundurularak periyodik kontrol gerçekleştirilir. İş ekipmanlarının periyodik kontrolü gerçekleştirilirken ekipmanın imal edildiği tarih itibari ile bir standart bulunmaması halinde ekipmanla ilgili yayınlanmış ilk standart dikkate alınarak periyodik kontrol işlemleri gerçekleştirilir.
Bu bölümden anlaşılacağı üzere ekipmanın imal edildiği yıldaki standart dikkate alınmalı, yayından kaldırılmış ve yerine yeni bir standart yürürlüğe girmiş ise bu standart ta incelenerek periyodik kontrol faaliyetleri gerçekleştirilmelidir. Periyodik kontrol açısından eski ve yeni standartlara dair bir revizyon çalışması ile ekipmanın iyileştirilmesi gerekiyor ise bu yapılmalıdır. Yapılacak revizyon çalışması iş ekipmana ek bir risk getirmemesi, uygulanabilirliği, teknik destek, malzeme, yedek parça vb. tüm konular dikkatlice ele alınarak bu etraflıca planlanmalı ve bilgiler ışığında uyumlaştırıla bilirliği değerlendirilmelidir.
Ekipman Bilgileri: Bu bölümde periyodik kontrolü gerçekleştirilecek iş ekipmanı için gerekli görülen teknik özellikler yer alır. Örneğin: Manuel Transpalet, Elektrikli Forklift vb. ekipmanın türüne dair bilgi yer alabilir.
Ekipman Etiket Bilgileri: Periyodik kontrole tabi tutulacak iş ekipmanına dair marka, model, seri no, imal tarihi vb. ekipmanı tanımlayıcı ve izlenebilirliği sağlamaya yönelik bilgilere yer verilir.
Tespit Edilen Bilgiler: Periyodik kontrolleri yapılırken iş ekipmanının fiziksel özelliklerini, bileşenleri tarif eden, iş ekipmanlarından alınan ölçümlerin yer aldığı, periyodik kontrol faaliyetinden sonra olası değişikliklerin belirlenebilmesi için alınması gerekli tüm ölçüm ve bilgilerin aktarıldığı bölümdür. Örneğin bir kule vincin kurulduğu yer, yüksekliği, mast adedi, bom uzunluğu, halat ve kanca ölçüleri vb. bilgiler bu bölümde kayıt altına alınır.
Test Değerleri: Bu bölümde periyodik kontroller esnasında uygulanan test işlemleri esnasında tüm kayıt ve bilgiler bu bölümde yer alır. Örneğin test yükünün ağırlığı, test anında yükseklik, test anında yük kolu uzunluğu, test basıncı vb. bilgiler yer alır.
Ölçüm Aletleri Bilgileri: Periyodik kontrol esnasında kullanılan tüm ölçü aletlerine ilişkin ölçüm aletinin adı, seri numarası, kalibrasyon bilgileri ve benzeri belirleyici özellikler bu bölümde yer alır.
Muayene Kriterleri ve Testler: Periyodik kontrol raporunu bu bölümünde iş ekipmanının periyodik kontrolünde metot olarak belirlenen standarda göre oluşturulmuş muayene kriterleri ve özellikleri karşılayıp karşılamadığı, ilgili standart ve teknik literatürlerin belirlemiş olduğu sınır değerlere uygun olup olmadığı kontrol edilir ve bu durum kayıt altına alınır.
Kusur Açıklamaları: İş ekipmanının periyodik kontrolleri esnasında iş ekipmanın kullanımı yönünde tespit edilen uygunsuzluklar ve kusurlar bu bölümde yer alır.
Notlar: Periyodik kontrol sürecine dair bir detay var ise bu bölümde yer almalıdır. Örneğin basınçlı hava tankı hidrostatik testi esnasında bağlantı ağzının diş yönlerinin ters olduğu, bir sonraki periyodik kontrol faaliyetinden önce doğru bağlantı ağzının hazır bulundurularak hazırlığın tam ve eksiksiz yapılmasının notu bu bölüme alınabilir.
Sonuç ve Kanaat: Periyodik kontroller sonucunda iş ekipmanın kullanılmasının güvenli olup olmadığına dair periyodik kontrol uzmanının kanaatinin bulunduğu bölümdür. 18.02.2022 tarihinde yayınlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Madde 14/B de iş ekipmanları özelinde İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü onayı ile yayınlanan periyodik kontrol raporlarında periyodik kontrol kriterlerini hafif ve ağır kusurlar derecelendirildiği aktarılmaktadır. Eğer iş ekipmanına özgü bir format bakanlıkça yayınlanmamış ise herhangi bir kusur derecelendirilmesi yapılamaz. Bu nedenle ekipmana dair bir rapor ve kontrol kriteri yayınlanmamış ve ekipman özelinde herhangi bir kusur tespit edilmiş ise ekipmana dair rapor kusurlu olarak değerlendirilmelidir.
İş ekipmanlarına dair rapor ve kontrol kriterleri www.isekipmanlari.gov.tr adresinde yayınlanmaktadır. 2022 yılının bu son günlerinde yayınlanmış rapor ve kontrol kriterleri henüz taslak aşamasında olduğundan kusur derecelendirilmesi yapılamamaktadır.
Periyodik Kontrolü Yapmaya Yetkili Kişi Bilgileri ve Onayı: Bu bölümde periyodik kontrol faaliyetini gerçekleştiren kişinin adı soyadı, mesleği, EKİPNET numarası ile raporun kaç nüsha hazırlandığı bilgileri ve imzası yer alır. Yönetmelik değişikliğinde bu imza ibaresi elektronik imza kanununa da atıf yapılarak elektronik imzanın kabulü açıklığa kavuşturulmuştur.
Raporların bu denli detaylı hazırlanması sayesinde; periyodik kontroller sonrasında oluşan itilaf, kaza vb. nedenlerden dolayı geriye dönük herhangi bir inceleme yapılması gerektiğinde periyodik kontrollerin yapıldığı andaki tüm şartların değerlendirilebilmesi ve araştırılabilmesi mümkün olmaktadır.
