Günümüzde elektrik kaynaklı yangınlarda ciddi boyutlarda artış gözlemlenmiştir. İstanbul İtfaiyesi 2021 verilerine göre, 5 bin 105‘i elektrik kontağından kaynaklandı. Bunun sebepleri arasında eski elektrik tesisatlarında kullanılan yükün artmasında kaynaklı aşırı yüklenmeler başta gelmekte ancak yeni kurulan elektrik tesislerinde standart ve yönetmeliklerin göz ardı edilmesinden problemler devam etmektedir.
Kablo ve iletkenleri aşırı akımlara karşı koruyan cihazlar, sigorta ve kesicilerdir. Cihazlar uzun yıllar boyunca kullanılmış ve koruma sağladığı kanıtlanmıştır. Sigorta ve kesiciler çok küçük ark akımlarını korumak için uygun değildir. Ark türleri çok karıştırılmakta olan bir konudur. Bugünkü yazımızda ark türlerinden biraz bahsetmek isteriz.
Paralel ark fazdan nötre doğru olan arktır. Başka bir deyişle paralel ark kısa devre demektir. Paralel arklardan korunmak için otomat sigortalar kullanılmaktadır. Doğru otomat sigorta seçimi sistemin yüküne göre seçilmelidir.
Toprak ark fazdan toprağa akan bir arktır. Bu tarz toprak ark hatalarında Artık Akım Koruma cihazları kullanılmaktadır.
Seri ark ise fazlar üzerinde olan arklardır. Seri ark arızalarının bir çok farklı sebebi olabilir. Bu sebepler için yine farklı koruma cihazları kullanılmalıdır. Piyasada Kaçak Akım Rölesi olarak da bilinen Artık Akım Koruma Cihazları yangından korunma rölesi olarak da tanımlanmaktadır. Kaçak akım rölesinin asıl amacını yansıtmayan bir tanımlamadır.
Arıza tiplerine göre koruma cihazları da farklılaşmaktadır.
Minyatür devre kesiciler (MCB): Ark hatalarında kullanılır.
Artık akım Rölesi (RCD): Toprak hatalarında kullanılır.
Ark Hatası Algılama Cihazı (AFDD): Seri ark hatalarında kullanılır.
Elektrik tesislerinde maliyet gibi görünen ancak daha büyük maliyet ve kayıplarına yol açması engellenecek Ark Hatası Algılama Cihazı (AFDD) kullanılmadır. Mevsimsel etkilerle beraber elektrik tesisatlarında kurulum aşamasından sonra tesisatta meydana gelen yük eklemelerine göre elektrik tesisatlarında bulunan kablo ve iletkenleri aşırı akımlara karşı koruyan cihazlar sabit kalması herhangi bir revizyon yapılmaması elektrik tesisatlarından yangın riski arttırmaktadır.
Kurulan sistemde yangın riskine karşı güvenliği destekleyici olarak elektrik panolarında bulunan ekipman ve tesisatın termal kameralarla periyodik olarak izlenmesi, aşırı ısınmaların anlaşılması açısından faydalı olabilecek ve normalin üstünde ısınan ekipmanın gözden geçirilmesi ya da değiştirilmesiyle hasar yaşanmadan alınabilecek önlemler arasındadır.
Özellikle tesis tam güçte çalışırken termal kamera ile yapılacak ölçümlerde yangın riskini önceden tespit etmekte önemli rol oynamaktadır. Tam güçte olmayan bir tesiste termal kamera kontrolleri yapmak anlamsızdır.
Termal kameralarla panoların kontrol edilmesine ek olarak elektrik tesisatında periyodik olarak yalıtım testleri yapılmadır. Tesisatta gözle göremediğimiz ve termal kamera ile bakamadığımız noktalarda bulunan hataları tespit etmekte oldukça faydalı bir yöntem olacaktır.
