Ekolojik ve ekonomik gereksinimleri dengeleyerek çevresel boyutların ürün geliştirme sürecine entegrasyonu artık günümüzde bir zorunluluk haline gelmiştir. Eko-tasarım, ürün yaşam döngüsü boyunca mümkün olan en düşük çevresel etkiyi yaratan ürünler için çabalayarak, ürün geliştirme sürecinin tüm aşamalarında çevresel boyutları dikkate alır.
“Temiz, Yaşanabilir bir Dünya için Eko-Tasarım”
Eko – Tasarım, ürünlerin enerji verimlilikleri ile çevreye etki eden kirlilik faktörlerini de kontrol altına alarak, çevreci ürünlerin tasarlanmasını amaçlar.
YASAL gerekliliği nedir?
Eco Design Direktifi, ev aletleri, bilgi ve iletişim teknolojileri veya mühendislik gibi ürünlerin çevresel performansını iyileştirmek için bazı kurallar ve sınırlamalar getirmektedir. Direktif, bu ürünlerin enerji verimliliği için asgari zorunlu gereklilikleri ortaya koymaktadır.
Ülkemizde de bakanlar kurulu kararı ile “ENERJİ İLE İLGİLİ ÜRÜNLERİN ÇEVREYE DUYARLI TASARIMINA İLİŞKİN YÖNETMELİK” olarak yayınlanmıştır.
Enerji Etiketleme Yönetmeliği, bu eko tasarım gerekliliklerini zorunlu etiketleme gereklilikleriyle tamamlar. Eko tasarım direktifi ve enerji etiketleme yönetmeliği birlikte değerlendirilerek çevreye duyarlı ürünlerin belgelendirmesi yapılır.
Üreticiler için Eco Desıgn (Eko – Tasarım)
Üreticiler, Avrupa Ekonomik Alanı’nın (EEA) genişletilmiş tek pazarına sunulan ürünlerin güvenli olmasını sağlamada çok önemli bir rol oynamaktadırlar. Ürünlerinin AB güvenlik, sağlık ve çevre koruma gerekliliklerini karşılayıp karşılamadığını kontrol etmekten sorumludurlar. Uygunluk değerlendirmesini yapmak, teknik dosyayı oluşturmak, AB uygunluk beyanını düzenlemek ve bir ürüne CE işaretini iliştirmek üreticinin sorumluluğundadır. Ancak o zaman bu ürün Avrupa Ekonomik Alanı (EEA) pazarında işlem görebilir, satışa sunulabilir.
Üreticiler ürüne CE işareti iliştirmek için neler yapmalıdır?
- Ürün ile ilgili olan uygulanabilir direktifleri ve uyumlaştırılmış (harmonize) standartları tanımlanmalıdır. Yeni gereksinimlerde ürün ile ilgili olan temel direktife ek olarak 2009/125/EC Eko Tasarım Yönetmeliği ve 2017/1369/EU (EX:2010/30/EU) Regülasyonu dikkate alınarak ürün gerçekleştirme çalışmaları yapılmalıdır.
- Ürüne özel gereksinimler ilgili standartların gerekliliklerini karşılayacak şekilde doğrulanmalıdır.
- Bağımsız bir uygunluk değerlendirmesinin (onaylanmış kuruluş tarafından) belgelendirme zorunluluğu içerisinde olup olmadığı belirlenmeli ve eğer zorunluk var ise onaylanmış bir kuruluş tarafından uygunluk değerlendirmesi yapılmalıdır.
- Uygunluk değerlendirmesine uygun olarak ürün/ler test edilmeli ve uygunluğu kontrol edilmelidir.
- Gerekli teknik dokümantasyonun hazırlanması sağlanmalıdır.
- Tüm uygunluk gereksinimlerinin karşılanması sonucu ürüne CE işareti iliştirilerek, ilgili ürünlerde AB Uygunluk Beyanını hazırlanarak ürün piyasaya sunulabilir.
Bu 6 adım, ürün tiplerine bağlı olarak uygunluk değerlendirme prosedürü değişiklik gösterdiğinden farklılık gösterebilmektedir.
Gaz yakan cihazlar gibi daha yüksek güvenlik riskleri içeren ürünler için güvenlik, yalnızca üretici tarafından kontrol edilemez. Bu durumlarda, bağımsız bir kuruluş, özellikle ulusal makamlar tarafından atanan onaylanmış bir kuruluş, güvenlik kontrolünü yapmalıdır. Üretici, ancak bu yapıldıktan sonra ürüne CE işaretini iliştirebilir. Üreticilerin tüm bu süreçlerde yürürlükteki mevzuat ve şartlara uygunluğunu, Ürün ile ilgili gereklilikler ve EKO-TASARIM gerekliliklerinde FQC Standard Sertifikasyon, 2674 onaylanmış kuruluş numarası ile sağlamaktadır.
ENERJİ ETİKETLEME YÖNETMELİĞİ
Energy Labelling Directive (2017/1369/EU) / (EX:2010/30/EU)
Yeni bir Enerji Etiketleme yönetmeliği 2017/1369/EU, Temmuz 2017’de, eski Enerji Etiketleme Yönergesi 2010/30/EU’nun yerine geçmiştir. Etiketleme için orijinal A-G ölçeğinin yeniden tanıtılması ve yeni bir veri tabanı (EPREL) kayıt ile ilgili birkaç büyük yenilik eklenerek 2017/1369/EU yayınlanmıştır. Ülkemizde de “ENERJİ ETİKETLEMESİ ÇERÇEVE YÖNETMELİĞİ” ile yürürlüktedir.
Yeni Enerji Etiketleme Ölçeği
Yeni etiketleme yönetmeliği, gelecekteki etiketler için orijinal A-G ölçeğini yeniden sunacak ve piyasa gözetimini desteklemek için ortak bir ürün kayıt veri tabanı oluşturacak şekilde yürürlüğe girmiştir.
Eski etiketlemenin yeniden ölçeklendirilmesi, en çok enerji tüketen ev aletlerinden bazıları (örneğin buzdolapları, çamaşır makineleri) dahil olmak üzere toplam 15 ürün grubu için yenilenmiştir.
Enerji Etiketlemesi için Avrupa Ürün Kaydı (EPREL)
1 Ocak 2019 tarihinden itibaren, tedarikçilerin (üreticiler, ithalatçılar veya yetkili temsilciler), enerji etiketi gerektiren cihazlarını Avrupa pazarında satmadan önce Avrupa Enerji Etiketleme Ürün Veri tabanına (EPREL) kaydettirmeleri gerekmektedir.
Enerji Etiketleme Direktifi
2010/30/EU sayılı eski Enerji Etiketleme Direktifi, Avrupa Parlamentosu ve Konseyi tarafından Mayıs 2010’da kabul edilmiştir. Yeni Enerji etiketlemesi direktifinde, soğuk hava depoları ve otomatlar gibi ticari ve endüstriyel sektörlerdeki enerjiyle ilgili ürünlerin tamamı eklenerek geniş bir ürün yelpazesine zorunluluk getirilmiştir.
Enerji etiketleme gereklilikleri bir dizi ürün için halihazırda yürürlükte olmakla birlikte, Komisyon, Ecodesign düzenlemelerinin benimsenmesine paralel olarak enerji etiketlemesi için sürekli olarak yeni düzenlemeler ve daha verimli ürünlere zorlayıcı şartlarda çalışmalarına devam etmektedir.
Enerji etiketleme gerekliliklerine sahip düzenlemeler, Eko-tasarım Ürünleri ve Enerji Etiketleme Direktifi ile ilgili tüm hizmetleri FQC Standard Sertifikasyon gerçekleştirmektedir.