Elektrik Tesislerinde ve Topraklamalarda Yapılan Yanlışlar
Elektrik tesislerinin en önemli kısımlarından birisi de topraklama sistemleridir. Çünkü kullanıcıların ve elektrik tesisinin işletilmesinden sorumlu personelin ve diğer canlıların tehlikeli dokunma ve adım gerilimlerinden dolayı elektrik çarpmasına karşı korunmasını sağlar. Aynı zamanda elektrik sisteminin doğru boyutlandırılıp montaj kurallarına uygun montaj edilmesi ile ortaya çıkabilecek yangın ve hasarların önüne geçilmiş olur.
Tesislerde ve Topraklamalarda Yanlışlar
- UPS, asansör, telefon hatları, yıldırımlık, doğalgaz boruları ve bilgi işlem gibi tesisatlar ayrı ayrı topraklanmaktadır. Tüm tesisatlar merkezi topraklama sistemine bağlanmalıdır. RCD’nin (artık akım rölesi) tesis edildiği yerlerde topraklama direncinin 2 ohm veya 5 ohm istenmesinin literatürde bir yeri yoktur. Olması gereken değerler hesaplama yolu ile bulunmaktadır.
- Telekomünikasyon sistemleri için PE (Koruma İletkeni) ve N (Nötr)arasında topraklama ölçümü yapılmakta veya prizden ölçülmekte dolayısıyla topraklamanın kötü olduğu söylenmektedir. Bu durum topraklamanın kötü olduğu anlamına gelmemektedir. Yanlış cihaz kullanılmış ve hatalı ölçüm metodu ile ölçüm yapılmıştır. Orada ölçülen değer, nötr üzerindeki gerilim düşümüdür. Burada dikkat edilmesi gereken EMC (Elektromanyatik uyumluluk), parazit akımlar, başı boş akımlar ve harmoniklerdir.
- Sıklıkla kesicinin panodan sökülerek RCD’nin kesici olarak kullanıldığı görülmektedir. Bu uygulama hatalıdır. RCD devrede koruma yöntemlerini destekleyici mahiyette ilave koruma yöntemi olarak kullanılmaktadır.
- RCD 30 mA, tip AC kullanmak önerilmez. RCD’nin çalışıp çalışmadığı gövdede oluşturulan bir hata ile rastgele denenemez. B ve C tipi minyatür kesiciler seri tesis edilemez. C minyatür kesici (MCB) gecikmeli değildir.”
- Tesislerde, TN topraklama sistem türünde ve TT topraklama sistem türünde, koruma iletkeni, motordan motora veya prizden prize köprülenip bağlanamaz. Her bir akım devresi kendi kılıfı veya borusu içinde çekilmeli ve irtibatlanmalıdır. Yoksa herhangi bir hata anında hata akımı nedeniyle potansiyel sürüklenmeleri ortaya çıkacaktır.
- Topraklama Yönetmeliğinde Türkiye’de Alman normu VDE 0100’ün hatalı tercüme yapılması sonucu TT topraklama sistem türü ve TN topraklama sistem türü birbirine karıştırılmış, tesislerin yanlış hesaplama ile kurulmasına sebep olmuştur.
- Elektrik tesisatlarında kablo ve iletkenlerin seçimi Sadece güç üzerinden işletme akımı hesaplanmış, olması gerekenden 3-5 kat fazla kesit seçilmiştir. Bu durum işletmelerin kurulum aşamalarında daha fazla maliyetlerine sebep olmuştur.
- Arka arkaya MCB’ler sıralanır. Nasıl çalıştığı ve karakteristikleri bilinmez. Doğru bir uygulama tercih edilmediği için yanlış kesicinin açmasına sebep olmaktadır. MCCB’ler girişte ve çıkışta her yere tesis edilir. Seçicilik testi, gövdeden veya kısa devre yaptırılarak kontrol edilir.
Periyodik Kontroller
- Genel: İlgili yerlerde aşağıda belirtilen kontrol kalemleri denetlenmeli, mümkünse aşağıda belirtilen sıraya dikkat edilmelidir:
- Koruma iletkenlerinin, ana ve tamamlayıcı potansiyel dengeleme iletkenleri bağlantılarının sürekliliğinin ölçülmesi
- Elektrik tesisinin yalıtım direncinin ölçülmesi,
- Toprak özdirencinin ölçülmesi
- Topraklama direncinin ölçülmesi,
- Beslemenin otomatik açma işlemiyle kesilip kesilmediğinin kontrol edilmesi. Son devrelerde tek kutuplu en az kısa devre akımının hesaplanması gerekir,
- RCD’nin akım ve zaman bazında açtığının kontrol edilmesi
- Koruma iletkenlerinin, ana ve tamamlayıcı potansiyel dengeleme iletkenleri bağlantılarının sürekliliğinin ölçülmesi ve denetlenmesi: Koruma iletkenlerinin, ana ve tamamlayıcı potansiyel dengeleme iletkenleri bağlantılarının sürekliliğinin periyodik olarak kontrol edilmesi zorunludur.
- Periyodik kontrolün en az 0,2 A’lik akım verecek ve boşta çalışma gerilimi 4 V ile 24 V arasındaki d.a. veya a.a. olan bir besleme kaynağı ile yapılması tavsiye edilir.
- Tavsiye edilen en büyük direnç değeri, koruma iletkenleri için < 1 W, potansiyel dengeleme iletkenleri için < 0,1 W’dur.
Saygılarımızla;
